Başlamak bitirmenin yarısıdır derler. Belirli ölçüde bu söz doğrudur ama başladığınız birçok büyük proje de yarım kalır. Bu bir kitap yazma projesi ya da doktora tezi olabilir. Büyük hayallerle yola çıkarsınız, başlangıçta çok heyecanlısınızdır, ama sonra heyecanınızı koruyamayıp işi yarıda bırakırsınız.

İşi yarıda bırakmanızın çeşitli nedenleri olabilir. Birincisi karşılaştığınız bir engeli nasıl aşacağınızı bilmiyorsunuzdur. İkincisi erteleme hastalığına tutulmuşunuzdur. Bu projeden kaçınmak için çok çeşitli mazeretler üretiyorsunuzdur. Üçüncüsü hayatınızdaki başka öncelikler ve günlük koşuşturmaca bu büyük projeye odaklanmanıza fırsat vermiyordur. Dördüncüsü bu projeye inancınızı kaybetmişsinizdir.

Önce birinci engeli konuşalım. Büyük bir proje üstünde çalışırken nasıl aşacağınızı bilmediğiniz bir engelle karşılaşabilirsiniz. Bu engel, akademik bir tez için 200 kişiyle anket yapmak ya da 20 ayrı kişiyle görüşme ayarlamak olabilir. Bir kitap yazarken yeni bölümünüz için işe yarar bir fikriniz olmayabilir. Projenin takıldığınız kısmı için paranız olmayabilir.

Engelleri aşmak için çoğu zaman, benzer süreçleri yaşamış biriyle konuşmak işe yarar. Başkalarının tecrübelerinden öğrenebiliriz. Başka bir akademisyene tezi için yaptığı araştırmada 200 kişiye nasıl ulaştığını sorabiliriz. Başka bir kitap yazarına kendisi bir tür yazar blokuyla karşılaştığında bu sorunu nasıl aştığını açıklamasını isteyebiliriz. Düşük kaynaklarla projesini tamamlamış bir başkasından tavsiye isteyebiliriz. Bu görüştüğümüz kişiler bize esin kaynağı olabilir ya da tam tersine onlardan işe yarar hiçbir şey öğrenemeyebiliriz. Ancak bu görüşmeleri yapmak bize projemize yeniden odaklanmak ve projemizin üstünde düşünmek için fırsat verecektir. Çoğu zaman sorunuzun cevabını bu görüşme sırasında kendi içinizde bulabilirsiniz.

İkinci engel erteleme hastalığıdır. Sanırım erteleme hastalığı büyük projelerin en yaygın düşmanıdır. Birçok insan yapabileceği ve yapması gerektiği halde sürekli olarak işlerini erteler. Ertelemek için de çok çeşitli ve yaratıcı bahaneler bulabilir. Netflix’te bir bölüm daha dizi izlemek, güncel siyasi haberleri okumak, yeni duyduğu ilginç bir yemeği yapmak, evi toplamak ve temizlemek, bir arkadaşla telefonda sohbet etmek gibi birçok bahane projenin önüne geçer. Erteleme hastalığını tek başına yenmek zordur. Projenizde ilerleyebilmek için başka insanları projeye dahil etmeniz bir çözüm olacaktır. Kitap yazıyorsanız bunu GoodReads.com’da ilan edin. Birinci bölümü paylaştıktan sonra geri bildirim almak için goodreads.com da ikinci bölümünüzü yayınlayacağınız tarihi belirtin. Başkalarına söz verdiğiniz için bir sonraki bölümü yazarsınız. İnsanlar kendilerine verdikleri sözleri tutmazlar ama başkalarına verdikleri sözü mahçup olmamak için tutmaya çalışırlar. Eğer yazdığınız akademik bir tez ise, tezin farklı bölümlerini farklı kongrelerde bildiri olarak sunmak üzere başvuruda bulunun. Her kongre için bildiriyi hazırlarken tezin bir bölümü bitmiş olacaktır. Büyük projenin farklı bölümlerinin YouTube da veya Instagram’da da anlatmayı taahhüt edebilirsiniz.

Günlük koşuşturmaca ve diğer öncelikler projenizde ilerlemenize engel oluyorsa hayat rutininizi kırmanız gerekir. Yedi günlük rutininiz ne ise onu mutlaka kırıp farklı bir rutin oluşturmanız gerekebilir. Örneğin, Cumartesi günü evde projenizde çalışmanız gerekiyorsa ve bugüne kadar bunu hiç başaramadıysanız Cumartesi sabahı erkenden bir kütüphaneye gidin ve en az üç saat projeniz üstünde çalışın. Evdeyken evi paylaştığınız kişilerle etkileşiminiz projeniz üstünde çalışmanıza engel olabilir ya da uzatmalı bir kahvaltı projenize zaman bırakmayabilir. Kütüphanede ise bu kesintilerin hiçbiri olmayacaktır. Siz kendi yaşantınıza göre bir kütüphaneye, bir kafeye ya da bir ortak çalışma (coworking space) alanına gidebilirsiniz.

Bazen insanlar farkında olmasalar da bir projeye olan inançları kalmadığı için projelerinde ilerleyemezler. Bu tür bir durumda projenin önemi hakkında bir arkadaşınıza ya da bir aile üyenize bir açıklama yapın. Hatta konu hakkında bilgisi olan bir arkadaşınızla planlı bir münazara yapın. Arkadaşınız projenin neden yanlış ve gereksiz bir proje olduğunu savunsun siz de projenin neden doğru ve gerekli bir proje olduğunu savunun. Bu sürecin sonunda projeye ilişkin heyecanınız yükselecektir. Eğer yükselmiyorsa, gerçekle yüzleşin ve ben bu projeyi yapmayacağım deyip iş listenizden çıkarın.

Büyük bir projeyle çıkmak gerçekten zor olabilir. En tecrübeli ve en yetkili insanlar bile bazen büyük projelerde tıkanabilirler. Bazen yaşamlarında geçirdikleri özel bir dönem; taşınma, iş değişikliği, evlenme, boşanma, siyasi çalkantılar veya doğal afetler gibi dış etkenler de projenin ilerlemesine engel olabilir. Ancak pes etmek için neden yok. Kendinizi de suçlamanıza da gerek yok. Geçmişte her ne olduysa oldu. Önemli olan şimdi ve yarın ne yapacağınız. Her gün yeni bir gün başlıyor; işte bu yeni günde projenize kaldığınız yerden devam edebilirsiniz. Kimse sizi projenize devam ettiğiniz için ayıplamaz ama bıraktığınız için ayıplar. Onu için hemen bu yazıdan sonra kolları sıvayıp önerileri uygulamaya başlayın.