Türk Halkının Bilgeliği

 

turk bayraklariJames Surowiecki Kitlelerin Bilgeliği (Wisdom of Crowds) isimli kitabında kalabalıkların aklının ortalamasının uzmanlarından daha isabetli tahminde bulunduğunu belirtiyor. Kitabı oldukça ilginç bir örnekle başlıyor. Bir tarım fuarına katılan İngiliz istatistikçi Francis Galton bir tür yarışmaya şahit oluyor. Fuarda bir öküzün ağırlığı ile ilgili bir tahmin yarışı düzenlenmiş. Çiftçiler öküze bakıp kaç kilo çekeceğini tahmin etmeye çalışıyorlar. Yarışma sonrasında Prof. Galton, organizatörlerden öküzün ağırlığıyla ilgili yapılan tahmin fişlerini topluyor ve ardından bu fişlerdeki tahminler üstüne ayrıntılı analizler yapıyor. En son olarak fişlerdeki tahmin rakamlarının ortalamasını alıyor ve şaşırtıcı bir sonuçla karşılaşıyor. 787 kişi birbirinden bağımsız tahminde bulunmuş. Bütün tahminleri toplayıp 787’ye böldüğünde 544 kg sonucuna ulaşıyor. Öküzün gerçek ağırlığı ise 544 kilo.

Kitap bu ve benzeri çok sayıdaki örnekle kalabalıkların aklının ortalamasının oldukça isabetli sonuçlar aldığını gösteriyor. Yazar Surowiecki, son dönemlerin popüler yarışması olan kim milyoner olmak ister yarışmasında, “seyircilere soralım” seçeneğinde gelen cevaplarda tercih edilen şıkkın, uzmanların tercihinden daha sık doğru çıktığını belirtiyor.

Surowiecki kitlelerin bilgeliğinin ortaya çıkması için bazı şartlar olması gerektiğinin altını çiziyor. Birincisi çeşitlilik, diğer bir ifadeyle çok farklı fikir sahiplerinin olması. İkincisi sayıca geniş bir kitlenin olması. Üçüncüsü tüm katılımcılara eşit bilgi sunulması ve bilginin temiz ve doğru olması. Dördüncüsü ise karar alıcıların başka karar alıcılardan etkilenmemesi.

Son dönem Türkiye’sine baktığımız zaman halkın aldığı siyasi kararlarla uzman sayılabilecek insanların aldığı kararların farklılaştığını görüyoruz. Eğitimli kesimin bir kısmı TBMM’de çoğunluğu oluşturan grubun doğru seçim olmadığını düşünse de sandıktan çıkan sonuçlar, geniş halk kitlelerinin bu seçeneğin doğru olduğunu düşündüğünü gösteriyor.

Samimi bir analiz yapacak olursak da Türkiye’deki siyasi seçeneklerin içinde bir taraftan kendi kongresini yapamayan iç çatışmasına düşmüş bir parti, diğer tarafta oyunu kullanmak için kendi sandığını bulmakta zorlanan bir lider var. Halk da bu durumu değerlendirip işini kotaran lidere ve onun partisine desteğini veriyor.

Son darbe girişiminde de Surowiecki’nin deyimiyle Kalabalıkların Bilgeliği, benim deyimimle Türk Halkının Bilgeliği ortaya çıktı ve darbe önlemek isteyen halk darbeyi durdurmayı başardı. Cumhurbaşkanı’nın çağrısının da bu halk hareketinde etkisi vardır mutlaka, kanaatimce bu çağrıyı duymasalardı da insanlar demokrasiyi savunmak için yine meydanlara ineceklerdi. Onun için milletimize ve onun sağduyusuna güvenmemiz için sebep var diye düşünüyorum.

Surowiecki’nin Kalabalıkların Bilgeliği’nin ortaya çıkması için sürdüğü gerek şartların tamamı Türkiye’de olmayabilir. Yine de bir kısmı etkili bile olsa Türk halkının bilgeliği ortaya çıkmıştır.

 

 

 

 

Share Button

Bir cevap yazın