Yaşadığımız dünya bir sınav dünyası olarak kabul edilebilir. Ancak ne kazandığımız para, ne ele geçirdiğimiz makamlar bu dünyadaki sınavda başarılı olduğumuzu göstermez. Biri şu ya da bu ülkede milletvekili, senatör ya da vali diye veya genel müdür diye ya da falanca fabrikanın, holdingin, markanın sahibi, şu kadar ünlü sanatçı veya sporcu diye girdiği sınavda başarılı sayılmaz.
Sınavda başarılı olup olmadığımızı gösteren iki sütun vardır. Birinci sütunda ilkeli yaşam uygulamaları, ikinci sütunda ise birinci sütunda yaptıklarımızın sonucu olarak huzur ve özgürlük vardır.
İlkeli yaşam uygulamalarını şöyle sayabiliriz: çalışarak kazanmak, dürüst olmak, nezaketten vazgeçmemek, başkalarının hakkına riayet etmek, ihtiyaç duyanlara yardım etmek, temiz olmak, tabiatı korumak, öğrenmek ve kendini geliştirmek, tutumlu olmak, ölçülü olmak, sağlıklı yaşamaya çalışmak ve inananlar için iyi bir kul olmanın gereklerini yerine getirmek vb. gibi.
İkinci kolondaki huzura ve özgürlüğe, birinci sütundaki ilkelerin uygulamasıyla ulaşılır. Bilgili insan özgürdür. Yardımsever insan yardım görür. Temiz insan hastalıklardan korunur. Tabiatı koruyanı tabiat da korur. Kendini geliştiren insan olduğunu anlar. Helal kazançla yenilen lokma, dünyanın en güzel yemeğidir. Az ya da çok helal kazanç insanın başını dik tutar. Tutumlu olanın ihtiyaçlarını alacak kadar tasarrufu olur.
Huzur ve özgürlük, parayla ilgili değildir. Para huzur vermekten çok, huzuru kaçırıcı bir etkiye sahiptir. Para bir güç olduğu için o gücü idare etmek bir olgunluk düzeyi gerektirir. Bu olgunluk düzeyi olmadan para, sahip olan kişinin sadece huzurunu kaçırır. Akrabalarla ilişkileri bozar, çalışanların bakış açısını değiştirir, bu parayı nereye yatıracağım, aman eldekinden olmayım diye tasalandırır. Huzur daha çok, elindekine az çok demeden şükretmekle ilgilidir. Damı akan evde, damın olduğuna şükretmektir huzur. Sokaklar da karnı aç da olsa özgürce yürüyebilmektir huzur. İnsanlar selam vermese de Allah’ın yarattıklarıyla selamlaşmaktır huzur. Herkesin yanlış olduğunuzu iddia ettiği yerde kalben doğru olduğunuzu bilip sakin ve mutlu bir şekilde durabilmek ve yürüyebilmektir.
Notting Hill isimli filmde Julia Roberts’in oynadığı karakter çok ünlü bir yıldızdır ve kocaman şapkalar, güneş gözlükleri olmadan tek başına toplum içinde sıradan bir insan gibi dolaşamamaktadır. Ünlü kadın yıldız oldukça kısıtlı bir yaşam sürmek zorundadır. Sanat ve politika dünyasının en üstüne çıkan insanlar koruma ve gazeteci ordularıyla aslında tüm özgürlüklerini yitirmişlerdir. Sıradan insanlar istedikleri kafede çay bahçesinde oturup çayını kahvesini içebilirken milyarderler, ünlü insanlar ve üst düzey politikacılar başkalarını rahatsız etmeden ve çevrelerinde bir grup insan, bazıları bir ordu olmadan hareket dahi edemezler. Bu insanlar servet ve dünyevi başarılarını gayri meşru yollardan elde ettilerse, bir gün dünyada da hesap vererek hem onurlarını hem de özgürlüklerini kaybederler. Onun için dünyada sunulan sınavın şaşırtıcı şekilde başarı ölçütü huzur ve sıradan şeyleri yapabilme özgürlüğüdür.
Dolayısıyla bu dünyada amacımız ilkelerle yaşamak, bu ilkelere uygun davranışlarda bulunmak olmalıdır. Bu ilkeli yaşantının ödülü iç huzuru ve özgürlük olacaktır.
