Son dönemde nezaketin ve zarafetin, beyefendi ve hanımefendi olmanın bilinenden daha önemli olduğunun ayırdına vardım. Nezaket ve zarafet insanların belirli ölçüde önem ve değer verdiği hasletlerdir. Belirli ölçüde diyorum, çünkü herkes nazik ve zarif olmaya çalışmıyor. Bu iki kavram üstünde biraz duracağım. Öncelikle, doğal bir nezaket ve zarafetin insanda bir üst mertebe özelliği olduğunu düşünüyorum. Diğer bir ifadeyle doğru, dürüst, çalışkan bir insanın ulaşması gereken bir üst mertebe yapmacık olmayan doğal bir nezaket ve zarafettir. Uykuya dalan bir şoför nasıl kolayca yoldan çıkabiliyorsa, insanda kolayca doğruluktan ayrılabiliyor. Tabi olarak nezaketten ve zarafetten ayrılmama çabası, bir anlamda hem insanı uyanık tutuyor hem de günlük yaşamın beklenilen ve beklenilmeyen tehditlerinden koruyor.
Basit bir örnek vermek gerekirse, bir haksızlık karşısında karşınızdakine kafa atmak ya da girişmek isteyebilirsiniz. Ancak başlayacak fiziksel bir şiddetin nereye varacağını bilemezsiniz. Bıçaklanabilirsiniz ya da kazara siz bir başkasının ölümüne yol açabilirsiniz. Bir arkadaşım trafik kazası geçirmişti. Kazadan hemen sonra çıkan tartışmada diğer taraf tabanca çekmişti. İşte nezaketten vazgeçmemek bizi bir kavganın beklenmeyen sonuçlarından da korur. Nezaketten vazgeçmeme gayreti, büyüyebilecek ve çirkinleşebilecek bütün çatışmalarının önüne geçebilir. Ateşli çatışmalar, insanın tüm enerji ve motivasyonunu yutan kara deliklerdir. Ayrıca haksızlığa uğradığınızda dahi, kendinizi tutup nezaketten geriye gitmemeniz ama çevrenizdekilere ve karşınızdakine güçsüzlüğünüzden değil, kararlılığınızdan ötürü nezaketinizi koruduğunuzu hissettirmeniz saygınlığınızı da artıracaktır.
Zarafetin ayrılmaz parçaları temizlik ve güzel giyimdir. Her gün duş almak, sakal bırakmayan erkekler için düzenli tıraş olmak, temiz bir gömlek, ütülü bir pantolon giymek; hanımlar için de kendilerine göre temiz ve güzel giyinmek zarafetin temelidir. Bu konuda sürekli özenli olmak hem ailemizde hem de dış dünyada saygınlığımızı artırır ve korur. Yakınlarımdan biri, tipik bir erkek ve işlevselliğin zarafetten daha önemli olduğunu düşünüyor. Elbisenin görevi bizi soğuktan korumak ve mahrem yerlerimizi örtmektir diyor. Ne var ki, giyimindeki özensizliği bulunduğu ortamlarda saygı görmesini engelliyor. Zarafeti koruma konusundaki disiplinli çaba, başka alanlara da yansır. Çünkü disiplinli yaşama kültürü bir kez kazanılırsa, bilinçli bir birey isterse bu disiplini başka alanlara da yansıtabilir.
Nezaket ve zarafet, iletişim açısından içinde dinlemeyi ve anlamayı barındırır. Nazik ve zarif olmayan insanlar sadece konuşurlar; egemen bir şekilde söyleyeceklerine o kadar odaklanmışlardır ki, karşılarındakinin de kıymetli bir şey söyleyebileceğini dikkate almazlar.
Nezaket ve zarafet içinde özür dilemeyi barındırır. Hatadan ne kadar uzak dursak da, hata insana özgü bir şey. Bir yıl içinde kaz kez özür dilediğimiz aslında ne kadar olgunlaştığımızın bir ifadesidir. Özür dileyen ve geri adım atan insan kendini değiştirebilecek güçte bir insandır.
Nezaket ve zarafet dolu bir yeni yıl dileğiyle.
