İspanya’ya giden biri için olmazsa olmaz ne yapılmalı? Nelerin peşine düşülmeli. İspanya deyince ilk akla gelen isimler Pablo Picasso, Salvador Dali, Miguel de Cervantes, Antoni Gaudi, Francisco Goya ve tabi Kristof Colomb. Popülerlik sıralamasında Colomb birinci, Don Kişot ile Cervantes ikinci, Picasso üçüncü ve Dali dördüncü gelir, Goya beşinci ve Gaudi altıncı sıradadır sanırım. Gaudi’nin kim olduğunu bilmeyenler için benim yorumumu yapayım, gelmiş geçmiş en büyük ve en tuhaf mimarlardan biridir. Barcelona’da gezilecek görülecek ne varsa onun eseridir, desek çok abartı sayılmayabilir.
Benim sorum, İspanya deyince dünya çapında 6 isim sayabilirken Türkiye deyince neden kültür, sanat alanında isim sayamıyoruz? 15.yüzyıldan sonra ne Türk ne de Müslüman olarak dünyaya imza atmış neden kimse yok? Bizim kültürümüzde ne eksik; neden dünya çapında ressamlar, romancılar, mimarlar, kaşifler yetiştiremiyoruz? Colomb’dan sonra resmi olarak Amerika’yı keşfeden Amerigo Vespucci, İtalyan bir denizci, ama onu da İspanya ücretle çalıştırıyor. Kaşif İtalyan, onu tutan yine İspanyol.
Son beş yüzyılda İngiltere’den (örneğin Sheakepeare, Dickens, Virgina Woolf), Fransa’dan (örneğin Montaigne, Moliere), Almanya’dan (örneğin Goethe, Einstein, Carl Benz), Rusya’dan (örneğin Tolstoy ve Dostoyevski), Avusturya’dan (örneğin Sigmund Freud) İtalya’dan (Da Vinci ve Galileo Galilei), Amerika’dan (örneğin, Wright Kardeşler, Henry Ford, Steve Jobs, Bill Gates) dünya çapında birçok kaşif, edebiyatçı, mimar, heykeltraş, mucit ve bilim adamı çıkarken neden Türkiye’den ve Müslüman coğrafyadan çıkmıyor?
Bence ilginç ve tartışmamız gereken sorular bunlar. Sadece Türklerin değil, tüm Müslümanların tartışması gereken sorular. Allah’ın insanlara sunduğu son peygamberin olağanüstü ve muhteşem hikmetlerle dolu dininin peşinden gittiğimize şüphe yok. Ama neden Müslüman coğrafyada bilim, kültür ve teknoloji üretemiyoruz? Acaba Müslümanlığı mı yeterince pratik edemiyoruz? Ya da özellikle söz ettiğim gelişmelerin olduğu ülkelerdeki Hristiyanlar, bizlerden daha fazla mı Müslüman özellik taşıyor?
Bizim buralarda yanlış olan nedir? Amerika’nın neden ve nasıl girişimci ürettiğini açıklayabilirim, bu konuda uzun yıllar çalıştım. Ülkelerin gelişmişlik düzeylerini de açıklayan epeyce bir teori ve kitap var ortada. Ama Müslüman coğrafyanın bilim, kültür ve sanat üretememesini açıklayan çok fazla teori ve kitap yok. Picasso, Goya gibi ressamlarımız olmaması ya da Michelangelo gibi heykeltıraşlarımızın olmamasını İslam dininde putperestlik karşıtlığından ötürü resme ve heykele kötü bakılmasına bağlayabildiğimizi düşünelim. Ama İslam’da bilim yapmayı, edebiyat yapmayı, bina yapmayı veya teknoloji üretmeyi engelleyen ne var? Bu sorunun cevabını bildiğim için sorduğumu sanmayın. Bu kadar büyük bir soru setinin cevabı, bir köşe yazısına sığmaz. Araştırma, dürüst ve samimi özeleştiri ister.
